Sınır Ticareti Nedir? Sınır Ticaret Merkezleri ve Amacı

Sınır Ticareti Nedir? Sınır Ticaret Merkezleri ve Amacı

Amaç ve Kapsamı
Türkiye’nin yaşam standartlarının düşük ve işsizliğin ciddi boyutlarda olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu coğrafi bölgelerinde ekonomik, sınai ve ticari gelişmenin hızlandırılmasını teminen, sınır ticareti yapılacak Sınır Ticaret Merkezleri’nin kurulması ve bu merkezlerden yapılacak ihracat ve ithalatın usul ve esaslarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.Sınır ticareti, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bulunan sınır illerinde mukim gerçek kişilerin zaruri ihtiyaçlarını karşılamak üzere karşılıklı olarak yaptıkları ticari işlemlerdir

Tanımlar
Sınır Ticaret Merkezi İşleticisi; bulunduğu ildeki İl Özel İdaresi, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, İl ve İlçe Ticaret Odaları veya İl ve İlçe Ticaret ve Sanayi Odaları ile en az iki İhracatçı Birliği tarafından kurulan ve Sınır Ticaret Merkezi’ni işleten anonim şirketi,


Sınır Ticaret Merkezi Mağazaları; Sınır Ticaret Merkezi’nde faaliyet gösteren mağazaları


Uygunluk Belgesi; Sınır Ticaret Merkezlerine getirilerek ithal edilen ve ilgili il dahilinde dağıtımı yapılan eşyayı satın alan esnaf ile gerçek ve tüzel kişi tacirler (vakıflar, dernekler ve belediyeler ile bunlar tarafından kurulan veya bunların ortak oldukları firmalar hariç) adına düzenlenen belgeyi, ifade eder.


Sınır Ticaret Merkezleri’nin Kurulması
Sınır Ticaret Merkezleri; Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın koordinatörlüğünde, Milli Savunma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Gümrük Müsteşarlığı temsilcilerinden oluşan bir komisyonun oybirliğiyle yapacağı teklif üzerine Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanlığı’nın onayı ile kurulur.


Sınır Ticaret Merkezleri’nin inşası, işletilmesi, fiziki olarak düzenlenmesi, stok kontrollerinin yapılması ile bu merkezlere giriş ve çıkışlara ilişkin usul ve esaslar Gümrük Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanlığı’nca tespit edilir. Gıda maddelerinin stoklanmasında kullanılacak depoların asgari hijyenik ve teknik şartlarının belirlenmesinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın görüşü alınır.

Sınır Ticaret Merkezi işletme izni; Sınır Ticaret Merkezi İşleticisi’nin kuruluş, görev, yetki ve faaliyetleri Gümrük Müsteşarlığı tarafından belirlenir.

Sınır Ticaret merkezi mağaza işletme izni;Sınır Ticaret Merkezi’nde yer alan mağazaların işletme izinleri Sınır Ticaret merkezi İşleticisi’nin teklifi üzerine Gümrük Müsteşarlığı’nca verilir.

Gümrük Müsteşarlığı’nca Sınır Ticaret merkezi mağaza işletme izin süreli veya süresiz olarak iptal edilebilir. Sınır Ticaret Merkezi mağaza işletme izni hiçbir şekilde devredilemez.Mağaza işletme izinlerinin verilmesi ve iptal edilmesine ilişkin hususlar Gümrük Müsteşarlığı tarafından düzenlenir.

İhracat ve ithalat
Sınır Ticaret Merkezi İşleticisi ve/veya Sınır Ticaret Merkezlerinde yer alan mağazalar, bu Karar kapsamında ihracat yapmaya, komşu ülkeden Sınır Ticaret Merkezlerine eşya getirmeye ve ithal etmeye, getirilen eşyanın 2 nci maddede belirtilen illerdeki esnaf ile gerçek ve tüzel kişi tacirlere (vakıflar, dernekler ve belediyeler ile bunlar tarafından kurulan veya bunların ortak oldukları firmalar hariç) dağıtımını yapmaya yetkilidir.

Yolcular, Sınır Ticaret Merkezlerinde yer alan mağazalardan yolcu beraberi uygulamasında belirtilen miktar ve değeri geçmemek üzere eşya satın alabilir.

Sınır Ticaret Merkezleri kapsamında ithal edilecek tarım ürünlerinden ithalatta alınması gereken vergi ve fonların %60’ı ile Katma Değer Vergisinin tamamı; ithal edilecek sanayi ürünlerinden ise sadece Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisinin tamamı tahsil edilir.

Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan hususlara ilişkin usul ve esaslar, Sınır Ticaret Merkezleri’nin bulunduğu illere komşu ülkeler ile varılacak mutabakat çerçevesinde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından düzenlenir.

Değerlendirme Komisyonu
Bu karar kapsamında il ihtiyacı dahilinde getirilerek ithal edilecek eşyaya ilişkin il kotaları; Vali veya Vali Yardımcısı başkanlığında Defterdar, Gümrük Müdürü, Sanayi ve Ticaret İl Müdürü, Tarım İl Müdürü, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği ile İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odası temsilcilerinden oluşan Değerlendirme Komisyonu üyelerinin oy çokluğu ile teklifi üzerine, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca belirlenir.


Tarım ürünleri ile ilgili olarak hasat dönemi de dikkate alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın görüşü alınır.


Değerlendirme Komisyonu’nun sekretarya hizmetleri, İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yerine getirilir. Sekretarya hizmetlerinin yerine getirilmesinde Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliğinden de personel görevlendirilir.

Uygunluk Belgesi
Değerlendirme Komisyonu tarafından ilgili ilde asgari üç yıldır faaliyet gösteren esnaf ile gerçek ve tüzel kişi tacirler (vakıflar, dernekler ve belediyeler ile bunlar tarafından kurulan veya bunların ortak oldukları firmalar hariç) adına düzenlenir. Uygunluk belgesi düzenlenmesinde işletme büyüklüğü ve faaliyet alanı gibi kriterler de dikkate alınır. Uygunluk Belgesi ile ilgili başvurular İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odasına yapılır

Uygunluk Belgesi düzenlenmesi sırasında gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu veya gerçeğe aykırı belge sunduğu tespit edilen esnaf veya tüzel kişinin uygunluk belgesi iptal edilir ve bu kişi adına bir daha Uygunluk Belgesi düzenlenmez.

Yetki
Bu kararda yer alan hususlara ilişkin talimatlar vermeye, bu Karar kapsamında yapılacak ihracat ve ithalatın her aşamasında gerekli görülecek değişiklikleri yapmaya ve önlemler almaya, özel ve zorunlu durumları inceleyip sonuçlandırmaya, madde politikaları dikkate alınarak gerektiğinde ürün/mal bazında ihracat ve ithalatı sınırlandırmaya ve durdurmaya Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilidir

Ortak Hükümler
İhracı ve ithali ilgili mevzuatla yasaklanmış veya ithali belli kurum ve kuruluşlara bırakılmış maddeler ile kota, gözetim ve diğer ticaret politikaları uygulamasına tabi ürünler bu Karar kapsamında dış ticarete konu edilemez.

Dış ticaret mevzuatı ve diğer ilgili mevzuatla ihracı ve ithali izne bağlı olan maddelerin bu Karar kapsamındaki ticarete konu edilmesi, ilgili mercilerin izni ile mümkündür.

Sınır Ticaret Merkezleri’nde yapılacak ticari işlemlerde; mülki idare amirlikleri, il özel idareleri, belediyeler ile vakıf ve dernekler nam ve hesabına her ne ad altında olursa olsun kesinti yapılamaz.

Kaynak: www.igeme.org.tr ve Sınır Ticareti Merkezleri Kurulmasına İlişkin Karar-2003/5408 (10.04.2003 t. 25075 sayılı Resmi Gazete)